Phó GS.Tiến sĩ Nguyễn Thị Bay, Trưởng cơ sở 3 - Bệnh viện ĐH Y Dược TPHCM đã chỉ ra một số tác hại của rượu và đưa ra những lời khuyên về cách uống rượu, giải rượu khá hiệu quả.
Mục lục bài viết
Tác hại của rượu đối với cơ thể con người
Theo tiến sĩ Nguyễn Thị Bay, rượu tác động lên cơ thể theo những cơ chế sau đây:
Khi vào cơ thể, rượu sẽ được hấp thu nhanh qua đường tiêu hoá. Sau khoảng 30 phút, nồng độ rượu trong máu đạt mức tối đa rồi được phân phối đến các tổ chức và dịch của cơ thể. Trên 90% rượu sẽ được oxy hoá ở gan, số còn lại được bài tiết nguyên vẹn qua phổi và thận. Trong quá trình uống rượu, chúng ta sẽ có xu hướng đi tiểu nhiều hơn bình thường. Đó là do rượu có khả năng ức chế quá trình hình thành vasopressin, một hormone chống bài niệu giúp cơ thể ngăn chặn việc đi tiểu nhiều lần. Hay nói cách khác là nước tiểu sẽ được sản xuất nhiều hơn, bài tiết nhiều hơn và dẫn đến hệ quả là cơ thể rơi vào tình trạng mất nước. Điều này sẽ dẫn đến các phản ứng như đau đầu, khô miệng, mệt mỏi, choáng váng, ngủ lịm và nặng hơn có thể dẫn đến hôn mê.
Sau khi đã vào cơ thể, rượu sẽ được một enzym gọi là Dehydrogenase chuyển hoá thành acetaldehyde, một chất kịch độc gây ung thư ở người và có khả năng gây tổn hại đến ADN. Khi nó liên kết với protein sẽ khiến cơ bắp phát triển bất thường và tạo nhiều ảnh hưởng xấu đối với cơ thể. Những hậu quả có thể kể tới là bệnh Alzheimer, các vấn đề về nội tạng, ung thư gan hoặc ung thư đường tiêu hoá trên.
Rượu còn có tác dụng ức chế hệ thần kinh trung ương. Tác dụng này phụ thuộc vào nồng độ rượu trong máu. Nếu nồng độ thấp, rượu có tác dụng an thần, làm giảm lo âu. Nếu nồng độ cao hơn sẽ gây rối loạn tâm thần, mất điều hoà, không tự chủ hành động, nặng hơn có thể gây hôn mê, ức chế hô hấp và nguy hiểm đến tính mạng.
Tốt nhất nên hạn chế uống rượu để giảm các tác hại nói trên. Nếu không thể tránh được, trước khi uống rượu nên lưu ý một số vấn đề sau:
- Không uống rượu trong lúc bụng đói.
- Nên uống một ly sữa trước khi uống rượu.
- Ăn một chút trái cây, tốt nhất là những loại trái cây giàu kali như chuối, dưa hấu, cà chua,... hoặc những loại giàu vitamin C như bưởi, cam,...
- Uống một muỗng dầu ăn hoặc dầu ôliu.
- Trước khi uống rượu nên bổ sung 2 viên 50mg vitamin B6 tổng hợp và 1 viên vitamin B1 tổng hợp để giảm say. Lưu ý không nên uống vitamin B6 quá nhiều sẽ gây ra những biến chứng không tốt.
Cách uống rượu như thế nào?
- Tôn trọng những tín hiệu của cơ thể, nếu cảm thấy đã đến giới hạn của mình thì nên ngừng việc uống rượu ngay lập tức.
- Ăn những thực phẩm chế biến bằng cách rán, chiên nhằm giúp cho bề mặt ruột và dạ dày được tráng một lớp dầu mỡ, bảo vệ thành dạ dày trước những tổn thương do rượu và giảm lượng cồn được hấp thu vào máu qua niêm mạc.
- Ăn trứng gà hoặc trứng vịt: Chất albumin có trong lòng trắng trứng có tác dụng làm kết tủa cồn, giảm lượng cồn hấp thu vào máu, bảo vệ niêm mạc dạ dày. Ngoài ra, trứng còn chứa axit amin cysteine giúp phân huỷ độc tố acetaldehyde, loại bỏ nó ra khỏi cơ thể qua đường bài tiết.
- Không uống rượu với nước ngọt có gas: Trong nước ngọt có khí gas, khi khí này và cồn gặp nhau sẽ đẩy mạnh tốc độ lan truyền của cồn đi khắp cơ thể, đồng thời sản sinh ra rất nhiều CO2, gây nguy hại cho thận, gan và dạ dày.
- Uống rượu từ từ: Uống rượu chậm rãi sẽ làm giãn thời gian hấp thụ cồn vào cơ thể. Ngoài ra, cách này còn giúp tránh được tác động mạnh của cồn tới não bộ, khiến cho cơ thể lâu say hơn.
- Uống nhiều nước: Cách này sẽ giúp bổ sung lượng nước đã mất do tác động lợi tiểu của rượu. Đồng thời, nước sẽ làm loãng nồng độ cồn trong dạ dày, giảm tốc độ hấp thụ và phá vỡ cấu trúc của cồn. Tuy nhiên cũng nên tránh các loại nước có chứa caffein như cà phê và trà vì chúng có thể gây ra ngạt mũi, tiêu chảy, tăng cảm giác say xỉn.
- Nên chú ý khi uống rượu thuốc: Một số chất trong các loại động, thực vật ngâm trong rượu thuốc có thể kết hợp với các chất trong thức ăn, gây ra các phản ứng có hại cho dạ dày và hệ tiêu hoá, đôi khi có thể gây ra cảm giác đầy bụng, khó tiêu, nôn mửa.
- Không nên uống rượu lúc đang mệt mỏi, ốm đau: Rượu ngấm vào cơ thể nhanh hơn khi đang kiệt sức. Uống rượu khi người đang cảm thấy mệt mỏi là nguyên nhân làm cho nồng độ cồn trong máu cao hơn, suy giảm chức năng gan và gây ra bệnh trầm cảm.
Cách giải rượu sau khi say
Để giải rượu, tiến sĩ Bay đưa ra một số phương pháp sau:
- Rau cần rửa sạch, giã nát rồi vắt lấy nước cốt, cho thêm đường và uống từ từ. Nước cốt rau cần không chỉ giúp tỉnh rượu mà còn có tác dụng chữa cơn đau đầu do say rượu.
- Lấy 100-200g lá dong rửa sạch, giã nát lấy nước cốt pha thêm đường rồi uống.
- 5g trà búp, 16g quất khô thái vụn (có thể lấy mứt quất hoặc quất tươi) hãm với nước sôi và uống.
- Pha một cốc bột sắn dây rồi vắt thêm chanh và uống. Sắn dây giúp gan đào thải độc tố.
- Giã nát củ cải trắng, vắt lấy nước cốt, thêm đường và uống nhiều lần.
- Ăn các thức ăn từ đậu xanh hoặc giã 5-10g đậu xanh cả vỏ, thêm đường rồi uống.
- Lấy 60g giấm ăn, 15g đường, 3 lát gừng giã nát rồi hoà lẫn với nhau và uống.
- Uống nước chanh hoặc thái mỏng để ăn. Nếu ăn được cả quả thì càng tốt.
- Lấy 30g vỏ quýt phơi khô (có thể sao hoặc không), thêm 2 quả mơ chua, cho vào khoảng 300ml nước, sắc nhỏ lửa rồi uống. Nếu được thì có thể cho thêm chút nước gừng hoặc trà gừng.
