Một trong những quyền hạn của cảnh sát giao thông đó là được dừng xe để kiểm tra hành chính. Tuy nhiên, họ không được phép sử dụng tuỳ tiện quyền hạn này mà chỉ được dừng xe khi phát hiện dấu hiệu vi phạm hoặc các hành vi vi phạm pháp luật về giao thông đường bộ.
Mục lục bài viết
Những văn bản, thông tư pháp luật về việc dừng xe kiểm tra hành chính:
Theo Khoản 1, Điều 87, Chương VII, Luật Giao thông đường bộ quy định như sau:
Chương VII: Quản lý nhà nước về giao thông đường bộ
Điều 87. Tuần tra, kiểm soát của cảnh sát giao thông đường bộ
Khoản 1. Cảnh sát giao thông đường bộ thực hiện việc tuần tra, kiểm soát để kiểm soát người và phương tiện tham gia giao thông đường bộ; xử lý vi phạm pháp luật về giao thông đường bộ đối với người và phương tiện tham gia giao thông đường bộ và chịu trách nhiệm trước pháp luật về quyết định của mình; phối hợp với cơ quan quản lý đường bộ phát hiện, ngăn chặn hành vi vi phạm quy định bảo vệ công trình đường bộ và hành lang an toàn đường bộ.
Khoản 1, Điều 5, Mục 1, Thông tư số 01/2016/TT - BCA quy định nhiệm vụ, quyền hạn, hình thức, nội dung tuần tra, kiểm soát giao thông đường bộ của cảnh sát giao thông cũng nêu rõ:
Mục 1: Nhiệm vụ, quyền hạn của cán bộ thực hiện nhiệm vụ tuần tra, kiểm soát giao thông đường bộ
Điều 5. Quyền hạn
Khoản 1. Được dừng các phương tiện đang tham gia giao thông đường bộ; kiểm soát phương tiện, giấy tờ của phương tiện; kiểm soát người và giấy tờ của người điều khiển phương tiện, giấy tờ tùy thân của người trên phương tiện đang kiểm soát, việc thực hiện các quy định về hoạt động vận tải đường bộ theo quy định pháp luật.
Ngoài ra, Điều 10, Thông tư 45/2012/TT - BCA cũng quy định chỉ những cảnh sát giao thông có mang thẻ xanh (bảng hiệu tuần tra kiểm soát do Bộ Công an cấp) mới có quyền dừng các phương tiện đang lưu thông để xử lý. Những người được cấp thẻ phải có trình độ trung cấp cảnh sát trở lên và đã trải qua một kỳ sát hạch gắt gao. Người không có thẻ này mà ra tín hiệu dừng xe sẽ bị coi là vi phạm quy định của ngành. Nếu dừng xe để kiểm tra hành chính phải có chuyên đề, mệnh lệnh, kế hoạch do trưởng Công an cấp huyện trở lên ký. Nếu xử lý lỗi vi phạm giao thông, cảnh sát giao thông phải có chứng cứ chứng minh được lỗi vi phạm.
Cảnh sát giao thông muốn dừng xe phải có thẻ xanh.
Cảnh sát giao thông được dừng xe để kiểm tra hành chính khi nào?
Trong Khoản 2, Điều 12, Mục 4, Thông tư số 01/2016/TT - BCA có nêu rõ các trường hợp cảnh sát giao thông được dừng xe để kiểm tra hành chính, cụ thể như sau:
- Trực tiếp phát hiện hoặc thông qua phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ phát hiện, ghi nhận được các hành vi vi phạm pháp luật về giao thông đường bộ.
- Thực hiện mệnh lệnh, kế hoạch tuần tra, kiểm soát của Cục trưởng Cục Cảnh sát giao thông hoặc Giám đốc Công an cấp tỉnh trở lên.
- Thực hiện kế hoạch tổ chức tuần tra, kiểm soát và xử lý vi phạm, bảo đảm trật tự, an toàn giao thông của Trưởng phòng Tuần tra, kiểm soát giao thông đường bộ cao tốc thuộc Cục Cảnh sát giao thông, Trưởng phòng Cảnh sát giao thông hoặc Trưởng Công an cấp huyện trở lên.
- Có văn bản đề nghị của Thủ trưởng, Phó thủ trưởng cơ quan điều tra; văn bản đề nghị của cơ quan chức năng liên quan về dừng phương tiện để kiểm soát phục vụ công tác bảo đảm an ninh, trật tự, phòng, đấu tranh chống tội phạm và các hành vi vi phạm pháp luật khác. Văn bản đề nghị phải ghi cụ thể thời gian, tuyến đường, phương tiện dừng để kiểm soát, lực lượng tham gia phối hợp.
- Tin báo, tố giác về hành vi vi phạm pháp luật của người và phương tiện giao thông.
Quy trình xử phạt vi phạm giao thông
Thông tư số 66/2012/TT - BCA Quy định về Quy trình tuần tra kiểm soát và xử lý vi phạm hành chính của Cảnh sát giao thông đường bộ có nêu rõ:
Điều 11. Phương pháp kiểm soát
Khoản 1. Khi xe cần kiểm soát đã đỗ đúng vị trí theo hướng dẫn của Cảnh sát giao thông; cán bộ, chiến sĩ được phân công làm nhiệm vụ kiểm soát đứng ở vị trí an toàn, công khai, yêu cầu người lái xe thực hiện các biện pháp an toàn, xuống xe. Trường hợp biết trước người điều khiển phương tiện là tội phạm hoặc trên phương tiện có tội phạm, đặc biệt là tội phạm sử dụng vũ khí phải có phương án, đội hình chiến đấu cụ thể; cảnh giác, bình tĩnh, mưu trí, chủ động tìm biện pháp tiếp cận, khống chế, tước vũ khí, bảo đảm tuyệt đối an toàn cho mình và nhân dân trước khi tiến hành kiểm soát.
Khoản 2. Thực hiện động tác chào theo Điều lệnh Công an nhân dân (trừ trường hợp có căn cứ khẳng định đối tượng cần kiểm soát là tội phạm hoặc có hành vi thiếu văn hoá,...), nói lời: "Yêu cầu ông (bà, anh, chị,...) xuất trình các loại giấy tờ có liên quan"; trường hợp thực hiện mệnh lệnh, kế hoạch tổng kiểm soát phải nói lời: "Xin lỗi ông (bà, anh, chị,...) xuất trình các loại giấy tờ có liên quan". Khi đã tiếp nhận được các loại giấy tờ; thông báo cho người lái xe và những người trên xe biết lý do kiểm soát; thực hiện kiểm soát theo trình tự và nội dung sau:
Điểm a) Kiểm soát việc chấp hành các quy tắc giao thông đường bộ: bằng trực giác quan sát hoặc thông qua các phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ để giám sát việc chấp hành báo hiệu đường bộ, tốc độ, khoảng cách giữa các xe, sử dụng làn đường, đỗ, dừng xe; tránh, vượt xe,...
Điểm b) Kiểm soát đối với người tham gia giao thông đường bộ: điều kiện khi tham gia giao thông (tuổi, sức khỏe của người lái xe ); các giấy tờ có liên quan gồm: giấy phép lái xe, giấy chứng nhận đăng ký xe, sổ chứng nhận kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường phương tiện cơ giới đường bộ, giấy chứng nhận bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới và giấy tờ khác có liên quan đến người, phương tiện, hoạt động vận tải.
Khi kiểm soát phải đối chiếu về nội dung giữa các giấy tờ với nhau và thực tế phương tiện về biển số, nhãn hiệu, loại phương tiện, trọng tải, số chỗ ngồi,...; đối chiếu giữa ảnh trên giấy phép lái xe với thực tế người trực tiếp điều khiển phương tiện. Trường hợp cần thiết phải đối chiếu với thực tế số máy, số khung trên phương tiện hoặc sử dụng các thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ để phát hiện giấy tờ giả mạo.
Điểm c) Kiểm soát đối với phương tiện về các điều kiện tham gia giao thông, bảo đảm quy định về chất lượng an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường của xe cơ giới.
Khi kiểm soát về an toàn kỹ thuật của phương tiện phải có người điều khiển phương tiện hoặc chủ phương tiện chứng kiến việc kiểm soát và phải thực hiện theo trình tự từ trước ra sau, từ trái sang phải, từ ngoài vào trong và từ trên xuống dưới.
Điều 12. Xử lý vi phạm, ghi sổ kế hoạch và nhật ký tuần tra, kiểm soát giao thông.
Khoản 1. Khi xử phạt theo thủ tục đơn giản: cán bộ, chiến sĩ phải ra ngay quyết định xử phạt tại chỗ (trừ trường hợp vi phạm hành chính được phát hiện nhờ sử dụng phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ); trường hợp người bị xử phạt chưa thực hiện ngay quyết định xử phạt thì tạm giữ giấy tờ, tang vật, phương tiện có liên quan theo quy định (khi tạm giữ phải ghi rõ vào mặt sau của quyết định xử phạt về việc tạm giữ giấy tờ, tang vật, phương tiện và thời gian, địa điểm hẹn đến để giải quyết).
Khoản 2. Trường hợp vụ, việc vi phạm phải lập biên bản về vi phạm hành chính:
- Biên bản vi phạm hành chính phải in đúng mẫu và được quản lý, sử dụng theo quy định;
- Biên bản vi phạm hành chính phải được ghi rõ ràng, đầy đủ các nội dung theo quy định, nghiêm cấm việc tẩy xóa, sửa chữa;
- Khi lập biên bản vi phạm hành chính, chỉ được tạm giữ một trong các giấy tờ theo thứ tự (trừ khi các giấy tờ đó có dấu hiệu nghi giả, cần xác minh để làm rõ hành vi vi phạm thì được giữ thêm giấy tờ khác có liên quan): giấy phép lái xe, đăng ký xe, giấy chứng nhận kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường đối với xe cơ giới, giấy chứng nhận bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới và các giấy tờ khác có liên quan theo quy định của pháp luật;
- Khi tạm giữ phương tiện hoặc các loại giấy tờ có liên quan, phải ghi rõ trong biên bản vi phạm hành chính về biển số đăng ký; số thứ tự của giấy tờ, hạng xe được lái, thời hạn sử dụng,...;
- Trường hợp sau khi lập biên bản mà người vi phạm, đại diện tổ chức vi phạm, người chứng kiến, người bị thiệt hại hoặc đại diện tổ chức bị thiệt hại từ chối ký, người lập biên bản phải ghi rõ lý do vào biên bản; Tổ trưởng tuần tra, kiểm soát phải báo cáo Thủ trưởng đơn vị bằng văn bản và cam kết chịu trách nhiệm trước pháp luật về kết quả đã kiểm soát để làm cơ sở quyết định xử phạt.
Trên đây là câu trả lời cho vấn đề khi nào thì cảnh sát giao thông được dừng xe để kiểm tra hành chính và quy trình dừng xe, xử phạt của cảnh sát giao thông ra sao. Hy vọng sau khi đọc xong bài viết này, các bạn sẽ có thêm hiểu biết và cách xử lý khi bị dừng xe, phạt tiền oan.
Bạn nên tìm hiểu thêm: Lỗi ô tô, xe máy vượt đèn đỏ bị xử phạt bao nhiêu tiền?